سالانه ثروت فراوانی از دل معادن کرومیت اسفندقه شهرستان ارزوئیه برداشت شده، اما فقر بیشتری بر دل مردم این منطقه گذاشته می‌شود.

به گزارش نشانه نیوز،‌، سالانه میلیاردها تومان کرومیت از معادن اسفندقه شهرستان ارزوئیه برداشته می‌شود، اما نکته عجیب این است که وضعیت مردم این منطقه نه تنها بهتر نمی‌شود، بلکه هر روز که می‌گذرد، روزگارشان تلخ‌تر و سیاه‌تر می‌شود و فقر و نداری سایه کثیفش را از زندگی آنها بر نمی‌دارد.

جای پای معدن‌کاوان بر سینه کوه‌های ارزوئیه

هنوز غول گرما در ارزوئیه از خواب بیدار نشده است که همراه با تعدادی از خبرنگاران و استاندار کرمان و جمعی از مسئولان استانی و محلی از دهستان وکیل‌آباد به سمت معادن کرومیت اسفندقه در نزدیکی دهستان صوغان حرکت می‌کنیم.

نیمی از راه را در میان گندم‌زارهای طلایی طی می‌کنیم، اما هرچه به معادن کرومیت نزدیک‌تر می‌شویم، اطراف جاده بی‌آب و علف‌تر می‌شود و تک‌درختان و بوته‌های کوچک در دل دشت به چشم می‌خورد.

از جاده اصلی به سمت یک جاده فرعی می‌رویم، این جاده فرعی ما را به معادن کرومیت اسفندقه می‌برد از خودروها پیاده می‌شویم، تعدادی از پیمانکاران و بهره‌برداران معادن هم آن جا هستند به کوه‌های اطراف که نگاه کنید در جای‌جای سینه کوه‌ها جای پای معدن‌کاوان را می‌بینید.

سخنانی که برای پیمانکاران و بهره‌برداران معادن کرومیت خوشایند نیست

«کرومیت زیادی در منطقه اسنفندقه استخراج شده، کرومیت ارزشمند است و پیمانکار به علت اینکه دانش فنی برای استخراج معدن را ندارد به صرف اینکه به خواسته خودش برسد و به سودی که باید از کرومیت دست یابد، کار استخراج را منطقه به منطقه انجام می‌دهد و فقط یک سینه کار را نمی‌گیرد.»

«در معادن اسفندقه ۱۰۰ پیمانکار حضور دارند، اما هدف فقط استخراج کرومیت‌هاست و دغدغه اصلی آنها این است که به سود برسند، برای همین کار اکتشاف اصولی انجام نشده است و باید پایه‌ریزی برای اکتشاف انجام شود.»

این اطلاعات را مهدی آفتابی مدیر امور صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان ارائه می‌دهد، اما انگار این سخنان برای بهره‌برداران و پیمانکاران چندان خوشایند نیست، زیرا یکی از آنها خطاب به استاندار کرمان می‌گوید، این حرف‌ها را باید در نشست خصوصی بزنیم.

خط و نشان استاندار کرمان برای بهره‌برداران معادن اسفندقه

اما استاندار کرمان در پاسخ به این پیمانکار می‌گوید: ما حرف خصوصی نداریم و همه چیز باید شفاف باشد، علیرضا رزم‌حسینی همچنین با دست به خبرنگاران اشاره می‌کند و ما را به پیمانکار نشان می‌دهد و می‌افزاید: خبرنگاران هم این جا حضور دارند و همه موارد را ضبط و ثبت می‌کنند.

استاندار کرمان از پیمانکاران و بهره‌برداران معادن اسفندقه می‌خواهد تا دو ماه آینده برنامه زمانبندی خود در زمینه اکتشاف و فرآوری کرومیت در منطقه ارزوئیه را ارائه دهند.

رزم‌حسینی که معمولا به ندرت عصبانی می‌شود و بیشتر با آرامش سخن می‌گوید، اما در صحبت‌هایش با پیمانکاران و بهره‌برداران معادن اسفندقه به راحتی می‌توان عصبانیت و ناراحتی را مشاهده کرد، او حتی به آنها اخطار می‌دهد: اگر به این تصمیم برسیم که معادن اسفندقه تعطیل شوند، حتما این معادن را تعطیل می‌کنیم.

وی تاکید می‌کند: ما به دنبال آبادانی منطقه هستیم و جلوی خام‌فروشی را می‌گیریم و دیگر نمی‌گذاریم این کار را انجام دهید و باید کارخانه فرآوری کرومیت در اسفندقه احداث شود.

اما خط و نشان‌های استاندار کرمان به همین چند جمله خلاصه نمی‌شود، رزم‌حسینی تصریح می‌کند: این طور نمی‌شود که بعد از این همه سال تجربه در اسفندقه هنوز کرومیت‌ها را توی گونی کنند و از اسفندقه ببرند، اما مردم بیکار باشند و سودی از معادن نبرند.

رزم‌حسینی با تکرار این موضوع که هرچه سریع‌تر برنامه بهره‌برداری از معادن کرومیت و اکتشاف تهیه و ارائه شود تا تکلیف کار را بدانیم به بهره‌برداران می‌گوید: گزارش درستی ارائه دهید، زیرا اگر کپی‌برداری کنید، من متوجه می‌شوم.

وی خطاب به پیمانکاران و بهره‌برداران معادن اسفندقه می‌گوید: ما بی‌برنامه به معادن اسفندقه نیامده‌ایم، بلکه آمده‌ایم تا این معادن را ساماندهی کنیم و بدانید معادن پنج و شش گل‌گهر ۱۰۰ سال و معدن خمرود هم ۴۶ سال تعیین تکلیف نشده بودند، اما ما در این دولت تکلیف‌شان را روشن کردیم و وضعیت معادن اسفندقه را هم با هماهنگی وزیر صنعت و معدن تعیین‌تکلیف می‌کنیم.

تا کی می‌خواهید به خام‌فروشی موادمعدنی کرمان ادامه دهید

استاندار کرمان صدایش را بلندتر می‌کند و ادامه می‌دهد: تا کی می‌خواهید به خام‌فروشی مواد معدنی کرمان ادامه دهید، ما نمی‌توانیم، ثروت‌های پراکنده خوبی در کرمان داشته باشیم، اما مردم ما بیکار باشند، بلکه مردم باید مشغول به‌کار و توانمند شوند و به عزت برسند.

یکی از پیمانکاران از استاندار می‌خواهد تا از نزدیک فعالیت‌های انجام شده در معادن را مشاهده کند، اما رزم‌حسینی با رد این دعوت ابراز نارضایتی خود از اقدامات معادن اسفندقه را اعلام می‌کند.

وقتی صبر مردم تمام می‌شود

سوار خودروها می‌شویم و به سمت دهستان صوغان حرکت می‌کنیم در میانه راه اما جمعی از کارگران معادن اسفندقه و مردم روستای معدن آبدشت با پارچه‌نوشته‌ای در کنار جاده ایستاده‌اند، روستای معدن آبدشت ۱۳۰ نفر جمعیت دارد و منبع درآمد ساکنان روستا از محل سنگ کرومیت است.

پای استاندار که به زمین می‌رسد، مردم دور تا دورش حلقه می‌زنند و با صدای بلند نسبت به وضعیت سیاه زندگی‌شان اعتراض می‌کنند، صدای زن جوان یکی از کارگران معدن از همه صداها بلندتر است، زن جوان با دست‌ها و چهره آفتاب‌سوخته از یک سال کار بدون حقوق و بدون بیمه شوهرش در معادن اسفندقه گلایه دارد.

از یک گوشه جمعیت هم صدای پسر جوانی به گوش می‌رسد که می‌گوید: هر کی پارتی داشته باشد، کارش را درست می‌کنند.

این حجم اعتراض مردم و چهره آفتاب‌سوخته و دست‌های پینه‌بسته آنها را که می‌بینم، علت آن همه عصبانیت و ناراحتی استاندار کرمان و برخورد سردش با پیمانکاران و بهره‌برداران معادن اسفندقه را بهتر متوجه می‌شوم.

روستایی که فقط نام معدن را یدک می‌کشد

اما وسط جاده نمی‌توان حرف مردم را شنید و پای درددل‌شان نشست، بنابراین به سمت مسجد امام حسن مجتبی (ع) روستای معدن آبدشت می‌رویم، روستای معدن آبدشت با اینکه نام یک معدن بزرگ و ثروتمند را با خود یدک می‌کشد، اما هیچ اثری از این ثروت را نمی‌توان بر چهره روستا دید.

مسیر جاده تا مسجد روستای معدن آبدشت بسیار خراب است، ماشین تکان‌های ناجوری می‌خورد و دلم می‌خواهد با پای پیاده و زیر تابش آفتاب داغ ارزوئیه بقیه مسیر را بروم، در میان راه چند مدرسه قدیمی به چشم می‌خورد.

وقتی به مسجد امام حسن مجتبی (ع) روستای معدن آبدشت می‌رسیم، جمع زیادی از مردم در مسجد هستند، تعداد مردها خیلی بیشتر از زنان است، اکثر مردها در قسمت جلوی مسجد نشسته‌اند و تعدادی هم در حیاط و شبستان مسجد سرپا ایستاده‌اند، زن‌ها هم پشت سر مردهای‌شان نشسته‌اند.

هنوز استاندار کرمان وارد مسجد نشده است، حسین موسی‌علی فرماندار ارزوئیه از مردم می‌خواهد تا وقتی استاندار آمد، همه با هم شروع به حرف زدن نکنند، بلکه یک نفر از طرف سهامداران و یک نفر هم از طرف کارگران معادن اسفندقه صحبت کند.

نماینده سهامداران و نماینده کارگران که مشخص می‌شوند، استاندار هم از راه می‌رسد، هر چند قرار شده فقط نمایندگان صحبت کنند، اما باز هم بعضی از مردها طاقت نمی‌آورند و قول و قرارشان با فرماندار را زیر پا می‌گذارند.

یکی از جوانان از جایش بلند می‌شود و با صدای بلند می‌گوید: این جا هر کسی را که دل‌شان بخواهد، سرکار می‌برند، یک مردم میانسال هم خطاب به استاندار می‌گوید: شش تا جوان بیکار دارم.

در خانه کارگران معادن اسفندقه چه می‌گذرد؟

هنوز استاندار کرمان صحبت‌هایش را آغاز نکرده است، همان زن جوان کارگر معدن به کنارم می‌آید، انگار به گوشش رسانده‌اند که خبرنگارم، می‌گوید: پول یک نان برای سیر کردن شکم بچه‌ام را ندارم.

زن، دستی روی سر تراشیده پسرش می‌کشد و ادامه می‌دهد: بچه من با لباس بچه‌های همسایه می‌رود مدرسه، بیا خانه ما، یخچال را ببین، هیچی توش نیست.

معصومه در گوشی به من می‌گوید: یک بچه دیگر هم در راه دارم، به خدا باید برم آزمایش اما پول ندارم، باور کن چند وقت قبل برای گفتن حرف‌هایم به استاندار آمدم کرمان، اما هنوز پولی که برای خرج سفرم قرض کرده بودم را نتوانسته‌ام، پس بدهم به نظر می‌رسد زندگی معصومه نمونه‌ای از وضعیت امروز زندگی بیشتر کارگران معادن اسفندقه است.

گفت‌و‌گوی بی‌واسطه مردم با مسئولان راهی برای همدلی و همزبانی

در عین حال استاندار کرمان از خاطرات خود از روستاهای منطقه صوغان ارزوئیه سخن به میان می‌آورد و می‌گوید: در زمان جنگ من و حاج قاسم «سردار سلیمانی» به روستاهای صوغان می‌آمدیم و روستا به روستا می‌رفتیم و با مردم صحبت می‌کردیم و از مردان روستا می‌خواستیم به جبهه بیایند.

علیرضا رزم‌حسینی با بیان اینکه علاقه‌مند بودم به روستاهای شما بیایم و به صورت مستقیم حرف‌های‌تان را بشنوم، تاکید می‌کند: جاده را بستن و داد و فریاد کردن که کار درستی نیست.

وی با تاکید بر اینکه زندگی خودم را وقف مردم استان کرمان کرده‌ام، می‌افزاید: باید دست به دست دهیم و روستاها را از فقر نجات دهیم.

استاندار کرمان به نامگذاری سال جاری از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی با عنوان سال دولت و ملت، همدلی و همزبانی هم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: می‌خواهم با مردم حرف بزنم، زیرا دولت و مردم به تنهایی نمی‌توانند کاری را پیش ببرند و آمده‌ام تا حرف‌های شما را بشنوم، زیرا مردم باید مسائل و مشکلات را بی‌واسطه به مسئولان بگویند تا همدلی و همزبانی بین دولت و ملت بیشتر شود.

معدن آبدشت هیچ کاری برای رفاه روستاییان نمی‌کند

قبل اینکه مردم شروع به حرف زدن بکنند و سفره دل‌شان را بی‌واسطه برای استاندار کرمان باز کنند، فرماندار ارزوئیه بی‌پرده می‌گوید: معدن آبدشت با درآمدی که دارد، اما هیچ کاری برای رفاه اهالی روستا انجام نداده است.

حسین موسی‌علی بر این موضوع تاکید دارد که بخشی از درآمد معدن آبدشت باید صرف رفاه مردم منطقه شود، وی همچنین به ارائه راه‌حل پیشنهادی برای رفع بیکاری جوانان منطقه می‌پردازد و بیان می‌کند: اگر حدود چهار، پنج تونل زیرزمینی معادن فعال شود، ۷۰۰، ۸۰۰ نفر از جوانان بیکار مشغول به کار می‌شوند.

گلایه‌های نماینده سهامداران معادن اسفندقه

در همین حال نماینده سهامداران معادن اسفندقه که مردم میانسالی است در ابتدای سخنان خود از خصوصی شدن شرکت دولتی معادن اسفندقه شکایت می‌کند و می‌گوید: چرا این شرکت را به دست دو، سه نفر داده‌اند در حالی که ما از ۲۲ سال قبل سهام خریده‌ایم و حالا سرمایه‌دارها به ما می‌گویند، بروید بمیرید.

وی همچنین به وضعیت استخدام نیروها در شرکت معادن اسفندقه انتقاد دارد و تصریح می‌کند: از یک خانواده دو نفر را به کار می‌گیرند، اما از خانواده‌ای که ۱۰ تا بچه دارد، یک نفر را هم استخدام نمی‌کنند.

این سهامدار شرکت معادن اسفندقه ادامه می‌دهد: صاحبان شرکت می‌گویند، ۶۰ تا ۸۰ نفر بیمه‌شده دارند، اما شما آمار سازمان تامین اجتماعی ارزوئیه را بررسی کنید، ببینید چند نفر بیمه شده‌اند، اینکه از خانواده خودشان پنج نفر را آورده‌اند سرکار و بیمه هم کرده‌اند، چه ربطی به من دارد.

وی هرچند نماینده سهامداران شرکت اسفندقه است، اما از مشکلات کارگران هم سخن به میان می‌آورد و تاکید می‌کند: کارگران در معادن با جان خود بازی می‌کنند، اما حقوق‌شان تامین نمی‌شود و به همین علت ممکن است خودش را به کار دیگری بزند که کار خوبی هم نیست.

از انتقال کارخانه فروکروم ارزوئیه به دیگر شهرها تاسف می‌خوریم

او همچنین از انتقال کارخانه‌های فروکروم ارزوئیه به سبزوار و رفسنجان هم تاسف می‌خورد و می‌افزاید: جای تاسف برای ما کارگران است که کارخانه فروکروم ارزوئیه جایی برود که کروم نباشد.

نماینده سهامداران شرکت معادن اسفندقه معتقد است، پیمانکار معادن اسفندقه روی لقمه آماده خوابیده است و می‌گوید این معدن ارثیه من است در حالی که این معدن ارثیه ما سهامداران است.

آبدشت؛ چی بود؟ چی شد؟

در همین حال نوبت به نماینده کارگران معادن اسفندقه هم می‌رسد تا حرف‌های کارگران را بزند، نماینده کارگران مرد جوانی است، اما قبل از آن که از مشکلات کارگران سخن بگوید به بیان مشکلات روستای معدن آبدشت می‌پردازد و از وضعیت نامناسب بهداشتی، درمانی و آموزشی در روستا خبر می‌دهد.

وی عنوان می‌کند: سطح درمان و آموزش روستای معدن آبدشت آن قدر بالا بود که از اروزئیه برای برگزاری امتحانات و یا درمان بیماران به این جا می‌آمدند، حالا این وضعیت ماست.

افشاگری نماینده کارگران درباره جنگ سهامداران و پیمانکاران

این کارگر جوان اما پرده از راز مگوی سهامداران و پیمانکاران معادن اسفندقه بر می‌دارد و می‌گوید: ما کارگران سنگ زیرین آسیاب جنگ پیمانکاران و سهامداران هستیم، زیرا سهامداران می‌گویند، پیمانکار به لقمه آماده رسیده و این معدن حق ماست.

وی از مسئولان می‌خواهد تا سهم پیمانکاران و سهامداران معادن اسفندقه را مشخص کنند تا در واقع آتش‌بس میان دو گروه ایجاد شود.

اما حرف‌های نماینده کارگران که تمام می‌شود، یکی از جوانان روستایی از جایش بلند می‌شود و با صدایی شبیه فریاد می‌گوید: ما سهم خودمان را از معادن می‌خواهیم، اما به ما می‌گویند اگر پول داری بیا جلو، اگر نداری، برو بمیر.

وی رو می‌کند به استاندار کرمان و به وی می‌گوید: شما از شهدای ما صحبت می‌کنید و اگر خود را مدیون شهدا می‌دانید و می‌خواهید کاری برای ما انجام دهید، بیایید پای کار و بگویید بسم‌الله، رزم‌حسینی هم لبخندی همراه با آرامش را تحویل جوان عصبانی می‌دهد و می‌گوید: بسم‌الله.

به سرمایه‌گذار نگویید «خورده و برده»

استاندار کرمان خطاب به مردم روستاهای منطقه صوغان می‌گوید: شما در این منطقه معادن خوبی دارید و باید زمینه را برای حضور سرمایه‌گذاران فراهم کنید، زیرا اگر سرمایه‌گذار به منطقه نیاید، ۲۰۰ سال هم که بگذرد، وضعیت همین است.

رزم‌حسینی که همیشه بر پهن کردن فرش قرمز زیر پای سرمایه‌گذاران تاکید دارد، اضافه می‌کند: فردی که برای سرمایه‌گذاری می‌آید، ابتدا می‌خواهد ببیند مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد یا خیر و اگر متوجه شود، مشکلاتی از طرف مردم وجود دارد، هیچ‌گاه در این منطقه کارخانه‌ای احداث نمی‌کند.

وی بدون اشاره مستقیم به برخی از تحرکات و درگیری‌های صورت گرفته در منطقه صوغان تصریح می‌کند: دولت همان‌‌طور که با مردم مدارا می‌کند در برابر اخلال در کار سرمایه‌گذاران هم می‌ایستد و اگر سرمایه‌گذار به منطقه می‌آید تا کارخانه‌ای را احداث کند، شما مردم باید همکاری کنید و به سرمایه‌گذار نگویید، خورده و برده، زیرا سرمایه‌گذار از مال، جان و آبروی خودش مایه می‌گذارد و ریسک می‌کند.

استاندار کرمان خطاب به مردم روستا با بیان اینکه این حرف‌ها را از سر دل‌سوزی به شما می‌گویم، ادامه می‌دهد: شما اگر می‌خواهید، جوانان مشغول به کار شوند، فرزندان‌تان ازدواج کنند و روستا آباد شود، باید همراه با دهیار به استقبال سرمایه‌گذار بروید، والا هیچ فردی برای سرمایه‌گذاری به این منطقه نمی‌آید.

رزم‌حسینی خاطرنشان می‌کند: من امروز حرف‌های شما را شنیدم و در کرمان هم جلسه‌ای را با حضور دهیار و اعضای شورای روستای معدن آبدشت، نماینده سهامداران و نماینده کارگران در کرمان برگزار می‌کنم و پس از صحبت کردن با وزیر صنعت و معدن و رسیدن به نتیجه نهایی درباره معادن دوباره به این جا می‌آیم و امیدوارم با دعای شهدا و خانواده شهیدان بتوانیم مشکلات را رفع کنیم.

تهدید زن جوان کارگر معدن آبدشت به خودکشی

بعضی وقت‌ها آدم توی کار خدا می‌ماند مثل همین حالا که داشتم، آخرین سطرهای این گزارش را می‌نوشتم، گوشی تلفن همراهم زنگ می‌خورد، شماره‌ای ناشناس روی صفحه تلفن نقش بسته است، پاسخ می‌دهم، زن جوانی از آن سوی خط خیلی صمیمی و خودمانی احوالپرسی می‌کند و می‌گوید: من معصومه هستم، همان زنی که در روستای آبدشت از وضع شوهرم در معدن آبدشت گلایه داشتم و شماره‌ات را به من دادی.

معصومه ادامه می‌دهد: هنوز هیچ کاری برای ما نکرده‌اند، حقوق کارگران را داده‌اند، اما هنوز حقوق شوهرم را نداده‌اند، به قرآن پول یک نان را ندارم، باید برم سونوگرافی اما پول ندارم.

فشار زندگی بر جان معصومه آن قدر زیاد شده است که قسم می‌خورد قصد داشته خودکشی کند، این حرف را که می‌شنوم، تمام وجودم می‌لرزد، به او می‌گویم به خدا توکل کن و بعد هم مانند مسئولان شروع می‌کنم به وعده و وعید دادن و اینکه ان‌شاء‌الله کار همه مردم منطقه یک‌جا درست می‌شود و ما به همراه استاندار کرمان این بار با خبرهای خوش به روستای آنها می‌رویم.

معصومه از من می‌خواهد تا مشکلش را به صورت اختصاصی به استاندار کرمان یادآوری کنم، این قول را هم می‌دهم که حرفش را به گوش رزم‌حسینی برسانم و تاکید می‌کنم، گزارش مربوط به روستا را هم هر چه سریع‌تر در منتشر می‌کنم تا حرف‌هایش به گوش خیلی‌های دیگر هم برسد، ظاهرا وعده و وعیدها و قول‌هایم توانسته قدری این زن جوان را آرام کند، دعای خیرش را نثارم می‌کند و گوشی را قطع می‌کند.

هر کس حق مردم را بخورد، مرگ بخورد

بر اساس آخرین آماری که شرکت معادن اسفندقه ارائه کرده است در حال حاضر حاصل استخراج زیرزمینی و روباز ذخایر کرومیت واقع شده در پنج محدوده بهره‌برداری شرکت و همچنین تولید سه واحد کارخانه تلغیظ بیش از ۸۰ هزار تن کلوخه و کنستانتره با عیار ۳۰ تا ۵۰ درصد است.

بیش از ۸۰ هزار تن کلوخه و کنستانتره یعنی میلیاردها تومان ثروت و پول در هر سال، اما این ثروت به جیب چه کسانی می‌رود را من نمی‌دانم، فقط این را خوب می‌دانم که این پول به جیب مردم اسفندقه نمی‌رود و این مردم ثروتمند روز به روز فقیرتر می‌شوند، حرفی برای گفتن ندارم، فقط این جمله عطا احمدی خیر مدرسه‌ساز کرمانی را تکرار می‌کنم که «خدا وکیل، هر کس حق مردم را بخورد، مرگ بخورد.»

—————————–
گزارش از: مهسا حقانیت