شال بافی در گذشته نچندان دور یکی از هنر های غالب در استان کرمان بوده است و شالهای کرمان به مناطق مختلف کشور و کشورهای همسایه صادر می شده است اما با گذشت زمان این صنعت رفته رفته به فراموشی سپرده شده است و آخرین شالبافان کرمان نیز کهنسالانی هستند که رموز این صنعت را در دل خود نگه داشته اند، شالبافی در سالهای اخیر بیش از هر زمان دیگر در خطر منسوخ شدن قرار گرفته است. اما در مقابل صنعت شال بافی در کشمیر در همین ایام رونق گرفته است و حالا مسئولان کرمان قصد دارند رونق را بار دیگر به این صنعت باز گردانند و بازارهای خارجی را در دست گیرند.

سابقه‌ این صنعت مربوط به هزار سال پیش در کرمان بوده و در دوره‌ قاجاریه خصوصاً دوران صدارت امیرکبیر در کرمان رونق فراوانی داشته است

سابقه‌ این صنعت مربوط به هزار سال پیش در کرمان بوده و در دوره‌ قاجاریه خصوصاً دوران صدارت امیرکبیر در کرمان رونق فراوانی داشته است به طوری که «سرپرسی سایکس» و تاورنیه درآمد شال کرمان در آن سال ها را بیش از ۶۰ هزار لیره استرلینگ برآورد کرده اند.

به گواه تاریخ در سال ۳۳۰ هجری قمری در اموال یکی از خلفای عباسی ۷ هزار طاقه شال کرمان وجود داشته و  این نمونه ها نشان می دهد که شال جزو باارزش ترین و درآمدزا ترین دارایی های مردم در زمان قاجار بوده و در آن زمان ۳ هزار دستگاه شالبافی در خانه‌های مردم وجود داشته است.

با حمایت استاندار، شال سنتی کرمان دوباره به دوران رونق امیرکبیر خواهد رسید

مجری طرح احیا صنعت شالبافی، استانداری کرمان و کمیته امداد امام خمینی استان کرمان مثلثی هستند طی ماه های اخیر برنامه ریزی ویژه ای برای احیای مجدد این صنعت انجام داده اند. که پای صحبتهای مسئولان  این اضلاع سه گانه می نشینیم.

رئیس هیات مدیره شرکت کرمان مجازی، با اشاره به این که صنعت شالبافی در کرمان حدود ۱۵۰ سال پیش منسوخ شده است، گفت: احیای این صنعت یکی از ایده های استاندار کرمان است که اجرایی شدن این ایده به شرکت کرمان مجازی سپرده شده است.

خلیل همایی ادامه داد: تولید شال به عنوان یک محصول سنتی و  عجین با فرهنگ مردم استان کرمان با پیشینه تاریخی ارزشمند خود، می تواند در تحقق اقتصاد مقاومتی و تولید و اشتغال نقش داشته و سهم قابل توجهی را به خود اختصاص دهد.  این کالا صد در صد طبیعی و بومی است و از کرک بز راینی یا پشم گوسفند بهاره تهیه می شود و برترین صنایع  تبدیلی الیاف ظریف شال و کرک در انگلستان وجود دارد.

وی با اشاره به این که مواد خام تولید شال در حال حاضر از کشورهای آسیایی نظیر افغانستان به انگلستان صادر و نخ تولیدی انگلستان به کشمیر جهت بافت شال داده می شود، اظهار داشت: با منسوخ شدن صنعت شالبافی در کرمان، شال کشمیر جایگزین شال کرمان شده است.

برای احیای این صنعت، پروسه طولانی را طی کردیم و موفق به طراحی و ساخت دستگاه جدید شالبافی شده ایم. این دستگاه ضمن حفظ ویژگی های بافت سنتی، سرعت عمل در بافت را بالا برده و در نهایت تولید را مقرون به صرفه و اقتصادی کرده استوی ادامه داد باحمایت استاندار محترم از این صنعت و هنر تاریخی و همکاری دستگاه های دولتی و عمومی و بخش خصوصی، می توانیم رونق مجدد را به آن برگردانیم.

وی بیان کرد: برای احیای این صنعت، پروسه طولانی را طی کردیم و موفق به طراحی و ساخت دستگاه جدید شالبافی شده ایم. این دستگاه ضمن حفظ ویژگی های بافت سنتی، سرعت عمل در بافت را بالا برده و در نهایت تولید را مقرون به صرفه و اقتصادی نموده و کیفیت محصول ارائه شده بالا است.

همایی به همکاری پارک علم و فناوری و حمایت دکتر قوام از این پروژه برای طراحی و تولید این دستگاه اشاره کرد و گفت: جلسات متعددی در این رابطه با پارک علم و فناوری استان داشتیم و تفاهم نامه ی همکاری با این پارک منعقد شده است.

وی به رایزنی های صورت گرفته برای طراحی این دستگاه اشاره و خاطرنشان کرد: مطالبات برخی از شرکت ها برای طراحی این دستگاه رقم های نجومی و  از ۱۰۰ میلیون تا ۴ میلیارد تومان متغییر بود ولی موفق شدیم با کمترین هزینه و با بهره گیری از توان متخصصان و کارشناسان با انگیزه و با روحیه جهادی، این دستگاه را طراحی و تولید کنیم که هم اکنون یک نمونه از آن در موزه بانو حیاتی قرار داده شده است.

وی بیان کرد: این دستگاه در اردیبهشت ماه سال جاری توسط معاون علمی و فناروری رئیس جمهور و با حضور استاندار کرمان رونمایی شد و هم اکنون در مرحله ای هستیم که می توانیم اشتغال زایی کنیم و به قدر همت مدیران استانی به بخشی از آن‌چه مد نظر مقام معظم رهبری که همان اقتصاد مقاومتی و تولید و اشتغال است، جامه عمل بپوشانیم.

وی با تاکید بر این که طبق هم اندیشی های انجام شده، قرار است هنرجویان این صنعت، در اولویت نخست از مددجویان واجد شرایط کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی باشند، گفت: امیدواریم با تعامل خوبی که قرار است از سوی صندوق کارآفرینی امید، کمیته امداد، بهزیستی و حمایت اداره کل جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری با شرکت کرمان مجازی صورت می گیرد، تعداد ۸۰ دستگاه شالبافی تا پایان سال تولید و حداقل برای ۸۰ نفر اشتغال خانگی و در صورت راه اندازی کارگاه متمرکز در دو شیفت برای ۱۶۰ نفر اشتغال ایجاد شود.

۱۰ دستگاه بافندگی به زودی آماده می شود

همایی با بیان این که در حال حاضر آمادگی ساخت ۱۰ دستگاه در ماه را داریم، خاطرنشان کرد: سرمایه در گردش این اشتغال حدود ۱۰ میلیون تومان است و این نوع اشتغال زایی همان اشتغال خرد و با سرمایه گذاری محدودی است که مد نظر مقام معظم رهبری است و بافندگان می توانند در آمد ماهیانه مناسب و مطمئنی برای خود کسب نمایند .

مدیرکل جذب و حمایت ا ز سرمایه گذاری استانداری کرمان با تشکر از اقدامات انجام شده، گفت: گامی که کرمان مجازی برای احیای صنعت شالبافی برداشته، در جهت توسعه استان و اشتغال زایی و حفظ فرهنگ اصیل کرمان است که دهه های متمادی به دست فراموشی سپرده شده بود و با ایده استاندار محترم احیا گردیده است.

وحید میزرایی ساخت دستگاه جدید شالبافی با بهره وری بالا و کیفیت مناسب را از نقاط قوت شرکت کرمان مجازی دانست و اظهار داشت: در سال اقتصاد مقاومتی و تولید و اشتغال، اداره کل جذب و حمایت از سرمایه گذاری مصمم به مشارکت جدی در پروژه احیای صنعت شالبافی می باشد تا شال کرمان به تولید انبوه برسد و در نهایت شاهد صادرات این محصول به بازارهای جهانی باشیم.

وی با بیان این که در این مسیر قرار است بهزیستی، کمیته امداد و صندوق کارآفرینی امید نیز مسئولیت هایی داشته باشند، خاطرنشان کرد: معرفی مددجو و تامین تسهیلات ارزان قیمت از جمله این مسئولیت هاست.

خوشبختانه امروز با فضایی که در استان حاکم است شرکت های بزرگ اقتصادی به رونق کسب و کارهای کوچک و کم هزینه و انجام مسئولیت های اجتماعی خود بیش از گذشته روی آورده اند و این اقدامی است که استان کرمان را به عنوان یک استان الگو و نمونه مطرح ساخته است

میزایی با اشاره به این که در زمینه توسعه این صنعت در سایر نقاط استان و هم چنین فروش محصول تولیدی نیز از معین های اقتصادی استان کمک خواهیم گرفت، خاطرنشان کرد: خوشبختانه امروز با فضایی که در استان حاکم است شرکت های بزرگ اقتصادی به رونق کسب و کارهای کوچک و کم هزینه و انجام مسئولیت های اجتماعی خود بیش از گذشته روی آورده اند و این اقدامی است که استان کرمان را به عنوان یک استان الگو و نمونه مطرح ساخته است.

وی با بیان این که برای احیای صنعت شالبافی از هیچ همکاری مضایقه نخواهیم کرد، گفت: نگاه ما به این محصول، نگاهی صادرات محور است و با قابلیت ها و ظرفیت هایی که در استان وجود دارد، از جمله کارخانه کرک بافت که به تازگی احیا شده، می توانیم زنجیره تولید تا بازار مصرف را تکمیل کنیم.

میرزایی با بیان این که در کرمان ۳ هزار زن سرپرست خانوار داریم، اظهار کرد: احیای صنعت شالبافی می تواند به اشتغال و درآمد زایی و رونق اقتصاد استان، کمک بزرگی کند.

معاون کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز در این خصوص  ضمن استقبال از این پروژه اعلام آمادگی این نهاد برای همکاری با اداره کل جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری و شرکت کرمان مجازی جهت احیای صنعت شالبافی دراستان، گفت: اشتغال های خانگی مانند شالبافی که درآمد خوبی را برای مددجویان به همراه دارد، می تواند کمیته امداد را در رسیدن به مهم ترین هدف خود که همان رساندن مددجویان به خودکفایی و خروج آن ها از پوشش کمیته امداد است، نزدیک کند.

شیبانی توسعه صنایع دستی را یکی از مهمترین کارکردهای حمایت و توسعه از رونق صنایع دستی دانست و گفت: با توسعه شالبافی زمینه خوداتکایی خانواده های تحت پوشش بیش از پیش مهیا خواهد شد.

قرار است با حمایت استاندار کرمان، مشارکت معین های اقتصادی و با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی، صندوق کارآفرینی امید و هم چنین اداره کل فنی و حرفه ای و با محوریت اداره کل جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری، راه اندازی کارگاه های خانگی شالبافی و کارگاه متمرکز شالبافی در کرمان، طی دو ماه آینده کلید بخورد و احیای صنعت شالبافی وارد فاز اجرایی و تولید انبوه شود.