هرچند با نگاهی به تاریخچه فیلم های سینمای ایران در موضوع عاشورا نشان می دهد که در این زمینه کارهایی ساخته شده است، اما موضوع عاشورا و قیام امام حسین (ع) این ظرفیت را دارد که از سوی سینماگران و هنرمندان توجه بیشتری به آن شود.
به گزارش نشانه نیوز، یکی از انتقادات نسبت به سینمای ایران نپرداختن به موضوعات مناسبی و دینی به ویژه «عاشورا» و «فرهنگ عاشورا» است و شاهدیم که در ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) سینماها تعطیل می شوند در صورتی که اگر فیلم هایی با موضوع قیام عاشورا و دینی و مذهبی ساخته شوند، سینماها در این روزها نیز کرکره خود را پایین نمی کشند و به نمایش خود ادامه خواهند داد؛ همچنان که سخنگوی شورای صنفی نمایش از اکران سه فیلم «هیهات»، «اروند» و مستند «کربلا جغرافیای عالم» در روزهای عزاداری ماه محرم امسال خبر داد.
البته در تلویزیون برعکس، برنامه ها و سریال های مناسبتی بسیاری روی انتن می رود و چند سالی است که بر خلاف سینما، در ایام عزاداری امام حسین (ع) و همچنین ماه مبارک رمضان، سریال و مجموعه‌های مناسبتی با این موضوع ساخته می‌شوند که مجموعه «مختارنامه»، «آخرین دعوت»، «سفر سبز»، «معصومیت از دست رفته» و «شب دهم» بارزترین آنهاست.
هرچند با نگاهی به تاریخچه فیلم های سینمای ایران در موضوع عاشورا نشان می دهد که در این زمینه کارهایی ساخته شده است، اما موضوع عاشورا و قیام امام حسین (ع) این ظرفیت را دارد که از سوی سینماگران و هنرمندان توجه بیشتری به آن شود.
این در حالی است که شاید یکی از علل نپرداختن به این موضوع، به سختی های کار در زمینه تاریخی و همچنین نبود قصه و داستان روایی مناسب برای جذب مخاطب بر می گردد. هرچند ساخت فیلم های حماسی و تاریخی دینی در سینمای ایران، دشواری بسیار دارد و هزینه های بسیاری در خصوص ساخت چنین پروژه هایی صرف می شود، اما برخی آثار با وجود هزینه های بسیار از جمله پروداکشن وسیع، جلوه های ویژه، نیروی انسانی بسیار و … نیز هنوز نتوانستند مخاطبان زیادی را به خود جذب کنند.
در زیر تعدادی از معدود آثار سینمایی که مستقیم یا غیرمستقیم به موضوع عاشورا پرداخته اند را از نظر می گذرانیم و امیدواریم که تعداد این آثار نسبت به گذشته افزایش یابد.
«هیهات»؛ القای مفاهیم عاشورایی در ۴ اپیزود
جدیدترین ساخته سینمایی با موضوع عاشورا فیلم سینمایی اپیزودیک «هیهات» است که توسط چهار کارگردان سینمای ایران؛ دانش اقباشاوی، هادی ناییجی، هادی مقدم دوست، سید روح الله حجازی ساخته شده است و روزهای ابتدایی اکران خود را می گذراند. مفهوم و فرهنگ عاشورا در این فیلم در صدر توجه ۴ کارگردان قرار دارد.
حمید فرخ نژاد، حامد بهداد، مینا ساداتی، بابک حمیدیان، آلا نجم، بهاران بنی احمد و خسرو شهراز در این فیلم ایفای نقش می کنند.
«ناسور»؛ انیمیشنی برای روایت واقعه عاشورا
انیمیشن سینمایی «ناسور» به کارگردانی کیانوش دالوند و تهیه‌کنندگی مشترک محمدحسین قاسمی و داریوش دالوند تولید شده است که پروانه نمایش خود را برای نمایش در ماه محرم صفر دریافت کرده است.
این فیلم انیمیشن، راوی جراحتی است که از شهادت مظلومانه امام حسین (ع) و یارانش در دل همه آزادی خواهان جهان ایجاد شده است و واقعه کربلا در بخش اعظمی از داستان آن به تصویر کشیده می‌شود.
اخیراً نیز «ناسور» که از ایران در جشنواره غدیر کشور عراق حضور داشت، توانست جایزه بهترین انیمیشن این جشنواره را به دست آورد.
«رستاخیز»؛ جامانده از قافله عاشورایی‌ها
فیلم سینمایی «رستاخیز» آخرین ساخته احمدرضا درویش است که سال گذشته در محرم ۹۴ اجازه اکران گرفت و هنوز یک روز بر پرده نقره ای نبود که با اعتراض برخی از گروه های مذهبی، توقیف شد و هنوز پس از گذشت یکسال و اندی از آن رفع توقیف نشده است و از قافله جامانده است.
این فیلم از از زاویه نگاه بکیر (فرزند حر ابن یزید ریاحی) روایت می شود. او ابتدا همراه یزید است اما به واسطه ماموریتی که دارد با رفتار و منش امام حسین (ع) آشنا می شود و در صف یاران او قرار می گیرد. فیلم از این منظر به قیام امام حسین (ع) و متن حوادث واقعه عاشورا می پردازد.
«مختارنامه»؛ نمونه‌ای موفق از پرداختن به عاشورا
داوود میرباقری بعد از ساخت سریال «اما علی (ع)» و «معصومیت از دست رفته» به سراغ قصه عاشورا رفت اما او در این مجموعه به وقایع بعد از واقعه عاشورا می پردازد و روایتگر داستان مختار ثقفی می شود. مجموعه تلویزیونی «مختارنامه» که فیلم سینمایی آن نیز از شبکه های سیما پخش شد، پرداختی قوی به واقعه عاشورا دارد؛ از این منظر هم با داستان خوب و هم با استفاده از صحنه های حماسی، مخاطب را با خود همراه کرد.
میرباقری در این مجموعه توانست مخاطبان بسیاری را جذب کند و آنها را با داستانی که تابحال به آن پرداخته نشده بود همراه کند، کاری که در سریال «معصومیت از دست رفته» با شخصیت «شعذب» انجام داد و به موضوع قیام امام حسین (ع) به صورت غیرمستقیم پرداخت.
«روز واقعه»؛ جدی‌ترین اثر سینمایی عاشورایی
شاید یکی از مهمترین فیلم های سینمایی که تا به حال با موضوع واقعه عاشورا ساخته شده است، «روز واقعه» باشد، چراکه این فیلم پس از فیلم «سفیر» که اوایل دهه ۶۰ ساخته شده بود، توانست به عنوان مهمترین اثر دینی و تاریخی به حساب آید. این فیلم که اوایل دهه ۷۰ ساخته و پخش شد، هنوز هم برای مخاطب تازگی و جذابیت دارد.
عبدالله، جوان نصرانی تازه‌مسلمان با شنیدن ندای «هل من ناصر» حضرت اباعبدالله مراسم عروسی خود را نیمه‌کاره گذاشته و به سمت ندا حرکت می‌کند، عروسی را که تا پیش از این ۱۷بار به خواستگاری‌اش رفته و در مرتبه هجدهم پاسخ مثبت گرفته بود، رها می‌کند و به سمت صدا می‌رود. عبدالله زمانی به کربلا می‌رسد که واقعه تمام و صاحب ندا شهید شده است.
«روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی، یکی از کم دیالوگ‌ترین فیلم های سینمای ایران است که بیشتر از زبان تصویر کمک گرفته است و جدی ترین اثر سینمایی دینی با موضوع عاشورا به حساب می آید.
«سفیر» آغازگر سینمای عاشورایی ایران
اولین اثر سینمایی سینمای ایران که به موضوع عاشورا و وقایع جنبی آن پرداخت، «سفیر» بود. این فیلم ساخته فریبرز صالح بود که در سال ۱۳۶۱ روی پرده سینما رفت و یکی از پرفروش ترین فیلم های آن زمان به حساب می آید. این فیلم همچنین در آن سالها در لبنان روی پرده رفت و با استقبال روبرو شد.
فریبرز صالح گوشه ای از زندگی قیس ابن مسهر را تصویر کرد. او نماینده امام حسین (ع) است که با نامه ای برای سلیمان خزاعی به طرف کوفه می رود و در راه به دست عمال ابن زیاد، والی کوفه دستگیر و به زندان افکنده می شود. قیس پیش از دستگیری نامه را از بین می برد و در زندان، زندانیان را بر ضد زندانبان ها می شوراند و روزی که قرار است اعلام کند که بیعتش با امام شکسته، علیه یزید سخنرانی می کند. ابن زیاد، قیس را از بالای برج ارک به پایین می اندازد و او را به شهادت می رساند.
«سفیر» علاوه بر روایت جذاب و سینمایی، باعث شد گوشه ای از زندگی «قیس» سفیر امام حسین (ع) بر قاب تصویر جاودانه شود.
آزاده فضلی
